De ander is anders: over LHBTQA+-films

Ik ben opgegroeid in een ‘echte arbeiders-volksbuurt’ in Amsterdam. Bij ons in de straat liep af en toe een opvallende figuur, die anders was. Het was onmiskenbaar een man, die in vrouwenkleding over straat ging. Hij was een bezienswaardigheid in onze witte-gezinnetjes-buurt. En wat nog bijzonderder was, hij leefde samen met een andere man. Volgens mijn vader waren zij van ‘de verkeerde kant’, wat dat ook mocht betekenen. Als kind van de jaren 50-70 (ja, ja, ik blijk een Boomer te zijn), zag ik op de tv onze eigen nationale knuffelhomo, Albert Mol. Hij was een beroemdheid op tv en in films. Voor de rest leek het fenomeen homoseksueel nog niet te bestaan. Dat is sinds de jaren 70 langzaam veranderd, mede onder invloed van de NVSH en het COC, en niet te vergeten door onze eigen volksschrijver Gerard Reve, die publiekelijk voor de kerk trouwde met zijn ‘matroos’ (1975).
Vrouwen die ‘het’ met vrouwen deden, kwam al helemaal niet voor. Voor het eerst dat ik met damesliefde geconfronteerd werd, was met de film Een vrouw als Eva (1979). Het verbod op homoseksualiteit werd pas in 1971 opgeheven. En door de mogelijkheid van trouwen-voor-de-wet-voor-stellen-van-het-zelfde-geslacht (sinds 2001), is dat beeld gekanteld.

De samenleving is, gelukkig maar, een stuk inclusiever geworden, qua samenstelling. Tegenwoordig zijn films en series ook veel ‘veelkleuriger’, dan het witte-heterogezin uit mijn jeugdjaren. In bijna iedere film of serie komen personen voor die men tot de LHBTIQA+-groep zou kunnen rekenen. De emancipatie van mensen met een andere seksuele geaardheid is volop bezig. De maatschappij is inclusiever voor LHBTIQA-personen.

• LHB: Lesbisch, homoseksueel en biseksueel
• T: Transgender
•  I: Intersekse
• Q: Queer of questioning
• A: Aseksualiteit en aromantiek
• +: andere vormen, zoals Non-binair.

De Gay-pride is een bekend en groots gevierd feest en overal ziet men de Regenboogvlag vrolijk wapperen en sinds de invoering van het homohuwelijk zijn er al 28.000 huwelijken gesloten. Werkelijk indrukwekkend was de in 2021 gehouden 4 mei lezing door André van Duin over o.a. zijn overleden echtgenoot en hun bezoeken aan het homo-monument op de Westermarkt (sinds 1987), over verdraagzaamheid en tolerantie https://www.youtube.com/watch?v=bqiu_TciGzc. En  nu anno 2025 wordt Rob Jetten wellicht premier, voor het eerst een homo als minister-president. Aan de andere kant lijkt het of de tolerantie van anders geaarden weer op zijn retour is, zeker gezien de maatschappelijke ontwikkelingen in o.a. VS en Hongarije.
De lijst met LHBTIQA+-films en -series is ongelooflijk groot (zie hieronder). Over ieder willekeurig onderdeel van het zogenaamde anders-zijn, is wel een film of serie gemaakt.

• Over het (h)erkennen van het anders-zijn                (La vie d’Adèle – 2013),
• acceptatie en uit de kast komen                                (Call Me by Your Name – 2017),
•  hoe vertel ik het mijn omgeving                               (A Nice Indian boy – 2024),
• liefde en verliefdheid                                                (Carol – 2015),
• verlaten worden en scheiding                                              (The Beast in Me – 2025),
• de (on)mogelijkheid om van een ander te houden    (Le Bleu du Caftan –2022),
• Drag-queens (Priscilla, the Queen of the Desert – 1994 en The Birdcage – 1996),
• het homo-huwelijk                                                    (Alles is Liefde! – 2007),
• Transgender                                                              (Girl – 2018),
•  het niet-accepteren van kind als homo                      (Boy Erased – 2018)

Het is van groot belang dat een ieder zich kan herkennen in het aanbod aan films en series, in een inclusieve maatschappij en zich (mede daardoor) geaccepteerd voelt.

EEN WILLEKEURIG GREEP UIT HET AANBOD VAN DE LHBTQia+-FILMS