De gehele waarheid en niets dan de waarheid??

Als u dit artikel leest, is de IDFA (het jaarlijks terugkerende International Documentary Film festival in Amsterdam) reeds afgelopen. Prijzen voor de beste, de mooiste, uitzinnigste en/of de interessantste documentaire zijn uitgereikt en hebben hun aandacht van pers uitgebreid gekregen. 

Documentaires die over allerlei zaken en onderwerpen kunnen gaan. Documentaires kunnen net zo aangrijpend en intens zijn als speelfilms, met dit verschil dat documentaires de ‘waarheid’ behoren te tonen en films over het algemeen fictie zijn. Hoewel, beide situaties zijn aan discussie onderhevig. Films die beginnen met ‘Geïnspireerd op een waar gebeurd verhaal’ of slechts ‘Dit verhaal berust op een waargebeurde geschiedenis’, hebben een hoog waarheidsgehalte, maar zijn aangepast om het 

Waargebeurde verhalen: Intouchables,Argo, The Social Network,Schindler’s List, Goodfellas, Cidade de Deus, Amadeus,The Pianist,127 Hours,Erin Brockovice, Lawrence of Arabia, Der Untergang, Into the Wild, In the Name of the Father, Gandhi, 12 Years a Slave, Catch me if you can,Papillon en zelfs The Sound of MusicKijk op: Top 100 waargebeurde verhalen die verfilmd zijn

verhaal te romantiseren ‘opgepoetst’, ook wel ‘opgeleukt’, om het aantrekkelijker te maken. Bijvoorbeeld zijn er verzonnen personen aan toegevoegd die het verhaal invulling geven of zijn diverse personen samengevoegd tot één persoon of juist weggelaten, dan wel is een liefdes-lijn aan toegevoegd om de zaak te romantiseren. Maar wat is dan echt en wat is verzonnen? Soms eindigt een film zelfs met foto’s of videobeelden van de echte mensen. Aan de andere kant zijn er films, met een geheel verzonnen verhaal, dat zo levensecht en realistisch is, dat er kijkers zijn die aangeven: “dit is mijn verhaal, dit is mij overkomen, zo is het echt gegaan”.

Daartegenover zijn documentaires in principe ‘waar’. Vergeet echter niet dat ze soms zijn nagespeeld door echte acteurs, in scene gezet, uitgelokt, of ingetekend, er is in geknipt of zodanig gemonteerd dat er een mooie(re) geschiedenis voltrekt. Het oog wil ook wat, en (een beetje) entertainment is ook goed voor de kijkcijfers. 

En dan hebben we het nog niet gehad over de nieuwe trend van deepfake. Filmbeelden van bestaande personen worden zodanig digitaal behandeld, dat je de sprekende persoon alles kunt laten zeggen of doen, alsof het helemaal echt is. Een mooi voorbeeld hiervan is de jonge uitvoering van Harrison Ford in de laatste Indiana Jones-film. En denk hierbij ook aan bekende personen wiens hoofd op een pornoacteur of -actrice wordt gezet, in de meest ‘pikante’ en onsmakelijke situaties. 

 

Deepfake (een samentrekking van de Engelse woorden deep learning en fake) is een techniek voor het samenstellen van beelden van mensen met behulp van kunstmatige intelligentie op basis van bestaand beeldmateriaal.

Dat houdt in dat we films en documentaires met een korreltje zout moeten nemen als het over de waarheid  en niets dan de waarheid gaat.

Deze column berust op waarheid!